Chiếc Bản Lề Cong
Nếu Người rỗng khiến óc suy luận của người đọc bị những nút thắt lắt léo gút chặt từng hồi thì Chiếc bản lề cong lại mở ra một vụ án mạng li kì phảng phất nét huyền bí. Ngày nọ, tại một điền trang yên bình do tòng nam tước John Farnleigh làm chủ, khách lạ bỗng xuất hiện tự xưng là John Farnleigh thật, tố cáo trang chủ mạo danh. Khi thật giả chưa phân thì một trong hai người chết một cách bí hiểm. Bốn bề không người nhưng trên cổ nạn nhân lại in hằn ba nhát dao đoạt mạng, cái chết kì lạ này dấy lên nhiều nghi hoặc cho các nhà điều tra. Ngoài yếu tố trinh thám, cốt truyện còn đan xen những tình tiết kì bí như người máy cổ biết cử động, tín đồ Quỷ Đạo đi dự hội lúc nửa đêm… khiến những người duy lý nhất trong một thoáng giây nào đó cũng phải chùng lòng. Trong vụ án này ai chân ai giả? Liệu có tồn tại một kẻ giết người hay phải quy tội ác vào phạm trù siêu nhiên? Khúc mắc chất chồng dẫn dắt độc giả đến với những thủ pháp bất ngờ và suy luận tài tình. Không những thế, thành công của Chiếc bản lề cong còn đến từ tính song hành của quá khứ và thực tại, của tội lỗi và lương tri bao trùm tác phẩm. *** “Đã là bí mật thì phải càng ít người biết càng tốt. Nếu có sẻ chia, thì chỉ nên sẽ chia trong phạm vi rất nhỏ mà thôi. Đông đến chục người không khỏi mất đi thú vị”
Tôi đã quyết định biên một bài riêng cho cuốn này của John Dickson Carr, bởi lẽ sự thất vọng quá lớn với phần biên dịch của cuốn này. Dẫu biết, để in ra một cuốn sách là công sức của rất nhiều, mỗi lời chê bai đều phải cẩn thận vì có thể mình đã không hiểu hết lý do họ biên dịch như thế. Nhưng với tư cách là độc giả, chỉ là độc giả đơn thuần thì tôi nghĩ những điều tôi chê ở đây không phải không nên.
John Dickson Carr là ông hoàng mật thất, truyện của ông thường đặt ra những vụ án mà nếu nhìn qua đều là không thể thực hiện được. Chiếc bản lề cong bắt nguồn với câu chuyện của John Farnleigh, tòng nam tước và là chủ một điền trang yên bình. Một ngày nọ, người khách lạ bỗng dưng xuất hiện và tố cáo trang chủ hiện tại là người mạo danh. Khi tất cả đang nằm trong vòng nghi vấn thì một vụ án mạng xảy ra. Và dĩ nhiên, theo phong cách của John Dickson Carr, nơi án mạng xảy ra lại là nơi không thể có cách nghĩ nào ngoài cho rằng nạn nhân tự gây ra. Thế nhưng tất cả nhân chứng không nghĩ ra được tại sao nạn nhân lại chọn phương án đó, trong khi chỉ còn chưa đến 30 phút nữa là sự thật sẽ được sáng tỏ. Trong quá trình giải mã vụ án, những bí ẩn khác như Quỷ đạo, con người máy, những cái chết bí ẩn trước đó lại có liên quan mật thiết đến điền trang với vẻ bề ngoài bình yên đấy.
Đây là một cuốn truyện với nội dung rất hay, xứng đáng là cuốn trinh thám của năm. Quả thực nếu không vì những câu dịch ngô nghê theo kiểu “after garden là sau vườn”, những đoạn văn dịch khô khan, và lối sử dụng ngôn ngữ không phù hợp khiến dù không muốn tôi vẫn phải nói đây là bản dịch rất tệ.
Thứ nhất, tôi không khó chịu gì việc dùng những ngôn từ địa phương trong các bản dịch. Nhưng nó phải phù hợp. Cuốn Chiếc bản lề cong là 1 trong 3 cuốn thuộc series về Tiến sĩ Fell mà Đông A chọn dịch lần này. Trong khi 2 cuốn kia, không hề có 1 tiếng lóng nào, nhưng ở Chiếc bản lề cong, những từ như: hỉ, chi…xuất hiện quá nhiều, trong những đoạn hội thoại của các nhân vật. Điều này trái ngược hoàn toàn với phong cách của Tiến sĩ Fell ở trong Người rỗng và Vụ án viên nhộng xanh.
Thứ hai, việc một cuốn sách sử dụng Ổng – ảnh khiến tôi khá khó chịu. Nên nhớ, với tiếng Anh chúng ta chỉ dùng 2 ngôi trong xưng hộ You – I. Việc dịch như nào là do dịch giả, và lạm dụng ngôn ngữ nói – thay vì ngôn ngữ viết khiến tôi cảm giác đang đọc một bản dịch từ Google Translate, tôi không thấy được sự nhiệt tình, cũng như sự tận tâm trong việc xuất bản một cuốn sách, đặc biệt lại là một cuốn trinh thám nổi tiếng của John Dickson Carr.
Thứ ba, những đoạn văn được dịch càng làm tôi thấy người dịch không chỉn chu. Như “trên đường, ánh nắng chiếu lung linh trên rừng kính máy ảnh. Bên cạnh đàn ông, không thiếu những đàn bà.” “Giữa hàng lố đàn ông, Madeline quả là của hiếm, đem đến luồng gió thanh tân” “Trưa hôm sau, khi mưa ấm áp rơi, và mây đen phủ kín bầu trời thôn dã….Ngồi ghế dựa, ông thở nhẹ phì phò…” Tôi không hình dung nổi tại sao 1 cuốn sách lại có thể dùng những từ như lố đàn ông, của hiếm, mưa ấm áp, rồi đã thở nhẹ thì sao còn phì phò, với tôi…đây là lỗi ngữ pháp, và nó càng thể hiện việc thiếu trách nhiệm trong công việc.
Tôi từng thấy thất vọng về những bản dịch sách của Simenon, tôi cũng từng thất vọng khi đọc Bắt trẻ đồng xanh. Nhưng đây là lần tôi bức bối nhất, tôi cảm thấy không chỉ là thất vọng mà chán chường. Một cuốn sách được làm ra, lẽ độc giả sẽ thấy hạnh phúc khi cầm trong tay, và được đắm chìm trong một cuốn sách hay thì sẽ thấy đời đẹp biết mấy. Thế nhưng khi cuốn sách hay được biên dịch không cẩn thận, tôi thấy…trong cuộc sống này, chẳng nhẽ lúc nào cũng tồn tại những điều đáng buồn đến thế chăng :”<
Twine Aquarius
***
Chiếc bản lề cong – John Dickson Carr
Trinh thám là một trong những thể loại sách gây hứng thú cho người đọc nhất. Nó bắt người đọc phải lần mò từ những dấu vết nhỏ nhoi và từng chi tiết tưởng như không liên quan, để ghép lại tạo ra một bức chân dung hung thủ của vụ án. Trên thế giới đã có nhiều tác giả nổi tiếng, thành công nhờ những câu chuyện điều tra phá án ly kỳ của mình. Điển hình của thể loại này là Edgar Allan Poe – người tiên phong của nền trinh thám, Sir Conan Doyle với loạt truyện về thám tử Sherlock Holmes, nữ hoàng trinh thám Dame Agatha Christie, hay người được mệnh danh là “Ông hoàng mật thất”, nổi tiếng với các vụ án trong phòng kín – John Dickson Carr.
CHIẾC BẢN LỀ CONG – JOHN DICKSON CARR
Tác giả John Dickson Carr là tiểu thuyết gia trinh thám người Mỹ, cũng là một trong những gương mặt sáng giá nhất trong thời Kỷ Nguyên Vàng của thể loại trinh thám. Ông có nhiều tác phẩm làm nên tên tuổi của mình như “Người rỗng”, “Vụ án viên nhộng xanh”, hay “Chiếc bản lề cong” – cuốn sách mà mình muốn giới thiệu tới các bạn ngày hôm nay.
“Chiếc bản lề cong” là một trong ba cuốn trinh thám cổ điển của tác giả John Dickson Carr mà Đông A mới cho xuất bản. Truyện thuộc thể loại “án mạng trong phòng kín” (locked-room mystery), nơi tội ác được thi hành bằng những thủ pháp tưởng như bất khả thi. Phía cảnh sát thì đau đầu phá án còn người đọc lại thấy đây là một trong những chủ đề hay và thú vị nhất.
Bối cảnh câu chuyện được đặt ở địa hạt Kent, miền đông nam nước Anh. Tại đây có vị tòng nam tước John Farnleigh giàu có – người đang sống yên bình bên người vợ của mình là Molly thì bỗng nhiên dính phải vụ tranh chấp khó nhằn. Một người đàn ông lạ bước đến làng Mallingford nơi ông đang ở, tự xưng là John Farnleigh thật và yêu cầu trả lại vị trí thừa kế của mình trong dòng họ. Lạ một điều rằng cả hai người khi so với nhau lại chẳng hề có chung đặc điểm nào từ ngoại hình đến tính cách. Hai vị này đều mang vẻ tự tin, chắc chắn mình là chủ của điền trang Farnleigh, khiến cho những người chứng kiến đau đầu, không phân biệt nổi thật giả. Tranh chấp đang dâng đến cao trào thì một trong hai người bỗng chết một cách dã man. Hiện trường vụ án không thể kết luận là bị sát hại vì nạn nhân hoàn toàn chỉ có một mình, cũng không thể nói hiện trường một vụ tự tử vì có quá nhiều điều đáng lưu tâm. Ngoài ra, án mạng còn liên quan tới các yếu tố tâm linh, rùng rợn về nhóm Quỷ Đạo với tục thờ quỷ Satan, con người máy biết cử động, hay cả vụ đắm tàu Titanic năm 1912. Vụ án này được “chăm lo” bởi tiến sĩ Fell – nhân vật chính trong nhiều tiểu thuyết trinh thám ăn khách của John Dickson Carr.
Điều mình ấn tượng nhất trong mọi cuốn trinh thám, cũng như nhiều người khác, là phần phá án ở cuối truyện. Plot-twist của cuốn này quá ổn. Đọc đến đoạn tưởng không thể bị lừa được nữa mà vẫn bị tác giả đẩy cho ngã ngửa. Câu chuyện được bao trùm bởi bí ẩn, điều này lại liên can tới điều kia. Nhưng may quá, tác giả không ôm đồm mọi thắc mắc đến cuối cùng mới chịu giải thích mà lần lượt được nhân vật khám phá ra trong quá trình đi tìm câu trả lời cho câu hỏi lớn nhất: Ai giết ngài John Farnleigh?
Hệ thống nhân vật được xây dựng ổn, mỗi người một tính cách, không bị lẫn lộn. Truyện được bắt đầu bằng góc nhìn của Page, một tác giả viết sách. Chúng ta sẽ theo dõi câu chuyện từ đầu đến cuối bằng cách đi theo nhân vật này. Có lẽ vì các nhân vật đều được xây dựng tốt, thành ra tiến sĩ Fell – thám tử chính của câu chuyện – hiện lên khá mờ nhạt ở phần đầu và giữa truyện. Ông được miêu tả là một người to lớn, cảm giác choán hết cả không gian khi ngồi trong phòng của Page. Phần về tính cách của tiến sĩ lại không được miêu tả kỹ, chỉ nhận thấy ông có bộ óc suy luận siêu phàm cùng khả năng soi các chi tiết liên quan đến vụ án, kể cả ánh mắt của một người cũng khiến ông biết được chân tướng.
Truyện mang không khí khá rùng rợn nhờ sự xuất hiện của các yếu tố độc dược, ma quái bùa chú, và sự bí ẩn của con người máy biết cử động. Độ hù dọa của truyện cũng khá nhẹ nên độc giả không cần phải lo lắng quá. Trong quá trình đi tìm sự thật, có nhiều sự kiện xảy ra, vừa rời rạc vừa móc nối với nhau khiến khán giả hơi rối nhưng đến cuối cùng vẫn được tiến sĩ Fell xâu chuỗi lại một cách hợp lý. Chiếc bản lề cong – tên cuốn sách – tưởng chẳng liên quan gì nhưng lại là một trong những yếu tố quan trọng nhất. Tất cả các bí ẩn đều được giải thích một cách thuyết phục khiến người đọc thỏa mãn.
Tóm lại, đây là một cuốn sách khá phù hợp cho những bạn yêu thích trinh thám cổ điển, thích phá án đơn thuần và mong muốn có một chút rùng rợn của bùa chú, ma thuật, những lần di chuyển dị thường của con người máy, hay thích thú trước sự liên quan đến một trong những sự kiện lớn của lịch sử như vụ đắm tàu Titanic năm 1912.
Dieu Linh Nguyen ***
CHIẾC BẢN LỀ CONG
Chiếc Bản Lề Cong
Tác giả: John Dickson Carr
Dịch giả: Nguyễn Minh
John Dickson Carr hiện đã được Đông A xuất bản 3 cuốn, và đây là cuốn đầu tiên tôi lựa chọn để đọc. Tôi đọc tác phẩm này mà không tìm hiểu quá nhiều về cuốn sách, chỉ biết rằng John Dickson Carr là ông hoàng của trinh thám mật thất, những vụ án không tưởng.
Và quả nhiên, vụ án trong Chiếc Bản Lề Cong đúng là không tưởng. Một người đang sống sờ sờ bên mé sông, đột nhiên bị cắt cổ chết mà không ai nhìn thấy hung thủ, cũng không ai thấy được có người nào tiếp cận nạn nhân. Vậy nhưng, giả thiết nạn nhân tự vẫn có quá nhiều điểm bất hợp lý, lung lay dữ dội dù cho có nhiều nhân chứng cùng khẳng định không thấy ai tiếp cận nạn nhân. Cùng với đó là cuộc chiến hấp dẫn để tìm ra ai mới là John Fernleigh thật, những bí ẩn xoay quanh người máy biết cử động cùng hội kín chết người.
Tôi không biết có phải là do vụ án lần này khá phức tạp rắc rối và cần rất nhiều thời gian để kể những câu chuyện trong quá khứ và đủ thứ bí ẩn ở hiện tại hay không, mà tiến sĩ Fell – thám tử chính của câu chuyện – có cá tính hơi mờ nhạt. Đỉnh cao của ông là ở khúc cuối với màn suy luận lật lại đầy bất ngờ, không thể tưởng tượng nổi. Cá tính của các nghi can trong cuốn này không quá mờ nhạt, đủ để nhớ mặt đặt tên từng người, nhưng không có ai thú vị như trong các tác phẩm của Agatha. Bí ẩn thì nhiều nhưng giải quyết được triệt để mặc dù nó khiến bí ẩn chính hơi mờ đi một chút.
Nhưng bởi đây là lần đầu tiên tôi đọc một cuốn trinh thám với cái kết không tưởng có 1 không 2 kiểu như thế này, ấn tượng vẫn rất đậm nét. Cái tên Chiếc Bản Lề Cong tưởng không liên quan mà lại liên quan không tưởng, con người máy thì có tác dụng hù dọa rất tốt, làm tôi nhiều phen sởn gai ốc khi đọc trong đêm. Chốt lại thì Chiếc Bản Lề Cong đủ làm hài lòng các fan trinh thám cổ điển và khơi dậy hứng thú tìm đọc John Dickson Carr nhiều hơn.
Nam Tran *** Tại Kent, ngồi cạnh cửa sổ hướng ra vườn, bên bàn viết bày bừa đầy sách vở, Brian Page cảm thấy ngán ngẩm, chẳng muốn làm việc. Nắng chiều tháng bảy chiếu qua khung cửa, nhuộm vàng sàn nhà. Cái nóng mơ màng làm dậy lên mùi sách và mùi gỗ, cả hai đều cũ kĩ như nhau. Phía trại táo sau vườn, một chú ong bắp cày lởn vởn bay vào. Page vẫn ngồi yên, chỉ khẽ xua nó đi.
Bên kia vườn nhà Page, quãng trên quán trọ Bò Và Đồ Tể, con đường uốn khúc trong khoảng một phần tư dặm, giữa những nông trại trồng cây ăn trái, băng ngang cổng chính điền trang Farnleigh Close. Từ chỗ Page ngồi, có thể thấy cụm ống khói của điền trang thanh mảnh nhô lên, lẩn khuất sau những tàng cây. Ra khỏi điền trang, đường bò lên dốc, vắt qua cánh rừng mang cái tên đầy thơ mộng là Rèm Treo.
Đất vùng Kent vốn bằng phẳng, pha màu xanh tái, nâu nâu, vốn hiếm khi rực rỡ, thế mà giờ đây trông chói lóa. Ngay các ống khói gạch của điền trang cũng như nhấp nhoáng sắc màu. Từ điền trang, xe Nathaniel Burrows chạy dọc theo đường, tốc độ chậm song phát ra âm thanh ầm ĩ, đứng xa tít cũng nghe thấy.
Cái làng Mallingford sao lắm chuyện thế, Brian Page ngồi lười nhớ lại. Lắm chuyện thật chứ chẳng chơi, có bằng chứng hẳn hoi. Mới hè rồi, cô Daly ngực bự bị một gã lang thang bóp cổ chết, đoạn chính gã ấy cũng chết một cách rất li kì, khi đang cố vượt đường ray. Và tháng bảy này, vừa tuần trước thôi, hai người lạ bỗng xuất hiện tại quán Bò Và Đồ Tể trong hai ngày liên tiếp. Một người là nghệ sĩ. Người kia (chả biết nghe ai nói) là thám tử.
Cuối cùng đến chuyện hôm nay: Bạn của Page, Nathaniel Burrows, luật sư khu Maidstone, cứ chạy tới chạy lui đầy bí ẩn. Không ai biết rõ, nhưng dường như tại Farnleigh Close xảy ra sự không hay. Trước đó, như thường lệ, Page nghỉ tay vào giấc trưa, ghé Bò Và Đồ Tể làm một vại bia trước khi dùng bữa. Nhưng ngồi trong quán mãi chẳng nghe thấy ai đồn thổi gì. Thật bất thường!
Page ngáp dài, đẩy sách sang bên. Chuyện gì đang khuấy động Farnleigh Close nhỉ? Từ đời vua James Đệ Nhất, thuở Inigo Jonesxây nên điền trang cho vị tòng nam tước đầu tiên, bên ấy có mấy khi động tĩnh đâu. Dòng họ Farnleigh truyền mãi lâu dài đến ngày nay, đời đời đều ở đấy. Ngài John Farnleigh, vị tòng nam tước xứ Mallingford và Soane hiện tại, kế thừa từ cha ông một tài sản lớn và ruộng đất phì nhiêu.
Ngài Farnleigh da ngăm, tính hơi thất thường. Vợ ngài là Molly thì thẳng thắn. Page quý mến cả hai. Cuộc sống nơi đây phù hợp với Farnleigh, nên ngài sung sức lắm. Quả tình, trông ngài là biết ngay điền chủ, dù bấy lâu nay ngài sống ở xa, gần đây mới quay về. Tại Farnleigh Close, ngài cũng bệ vệ, thông thường như mọi ông chủ khác, nhưng thực sự, đời ngài vốn lãng mạn, li kì như tiểu thuyết, khiến Page phải mê. Li kì từ chuyến hải hành đầu tiên, cho đến đám cưới với cô Molly Bishop hơn một năm trước. Những chuyện ấy càng chứng tỏ làng Mallingford là nơi thú vị lạ thường.
Hết ngáp và cười vu vơ, Page cầm bút lên. Trời ạ, lại phải làm việc rồi!
Page nhìn xuống tác phẩm dang dở bên dưới khuỷu tay. Cuốn Cuộc đời các chánh thẩm nước Anh này, anh muốn nó vừa mang tính hàn lâm, vừa hấp dẫn đại chúng. Đến nay, việc viết lách diễn ra tốt đẹp, không thể mong gì hơn. Page đang viết đến ngài Matthew Hale. Thôi thì những ngoại truyện, những việc bên lề cứ chen nhau tràn vào trong sách. Mà chúng tràn vào chẳng qua vì Page không muốn đuổi chúng đi.
Nói thẳng ra, Page chẳng mong sẽ hoàn thành được cuốn sách. Ngay hồi còn học luật, anh đã có thái độ “tưng tửng” như vậy. Anh quá nhác, không thể viết sách theo lối học thuật chân chính, nhưng bởi thích tìm tòi và dẫu sao cũng là thức giả, nên bỏ hẳn học thuật đi thì lại không an lòng. Soạn xong sách hay không chả quan trọng. Nhưng Page tự răn mình phải làm việc, rồi cứ thế thoải mái sục sạo vào đủ các ngõ ngách mê li của chủ đề.
Cuốn sách bên cạnh Page đề dòng chữ: Phiên xử phù thủy, tòa lưu động, tại Bury St. Edmonds, hạt Suffolk, diễn ra ngày 10 tháng 3 năm 1664, trước sự hiện diện của ngài Matthew Hale, hiệp sĩ, chánh thẩm Pháp viện Tài chánh Hoàng gia in cho D. Brown, J. Walthoe, và M. Wotton, 1718.
Đấy là một ngõ ngách Page vừa dạo qua. Dĩ nhiên, ngài Matthew Hale chẳng dính líu bao nhiêu tới phù thủy. Song điều đó chẳng ngăn Page viết tới nửa chương nếu cảm thấy thích. Thở một hơi khoan khoái, Page lôi xuống từ kệ một cuốn sách đã sờn của Glanvill. Vừa bắt đầu săm soi sách, anh nghe tiếng bước chân trong vườn, rồi tiếng gọi bên ngoài cửa sổ.
Chính là Nathaniel Burrows, tay đang đung đưa cặp tài liệu, làm một cử chỉ chẳng ra dáng luật sư tí nào! Mời các bạn đón đọc Chiếc Bản Lề Cong của tác giả John Dickson Carr.
